Jaarplan 2023:
Future-proof in de
digitale transitie

Voorwoord

 

Voor u ligt het Plantum Jaarplan 2023/2024. Het heeft een andere structuur dan voorheen. Dat heeft te maken met de nieuwe strategie die door de Algemene Ledenvergadering op september 2022 unaniem is geaccordeerd. Die strategie berust op de pijlers: Duurzaamheid, Innovatie en Markt. Dwarsdoorsnijdende onderwerpen als communicatie en verenigingsontwikkeling zijn gepositioneerd onder de noemer ‘Ontwikkelagenda vereniging’.

De nieuwe strategie draagt bij aan de toekomstbestendigheid van Plantum. Vanuit de focus op de strategische pijlers bespreken de themagroepen binnen het bureau in Gouda de ontwikkelingen en kijken naar de overlap en de ‘gaten’ tussen de dossiers. Daarbij is de vraag waar we elkaar binnen de sector nog beter kunnen versterken in de debatten met beleid, politiek en maatschappelijke organisaties.

In dit Jaarplan nieuwe stijl zijn de activiteiten van de hoofdcommissies dan ook thematisch gebundeld onder de strategische pijlers. Daarnaast zijn resultaten en plannen van het algemeen bestuur, de afdelingsbesturen en het bureau gebundeld. En niet alleen de aanpak is nieuw. Want met dit Jaarplan introduceren we ook de nieuwe Plantum huisstijl.

Het thema van dit Jaarplan is, net als dat van de ALV in september 2023: ‘Future-proof in de digitale transitie’. Digitale technologieën worden steeds belangrijker in de bedrijven en al lang niet meer alleen bij de echte voorlopers. Robots bij de opkweek van jonge planten, beeldanalyse bij de selectie van zaailingen, analyse van big data over DNA, veldobservaties door drones in de veredeling en dat alles steeds meer ondersteund door zelflerende AI-systemen. Voor een groeiend aantal leden van Plantum maakt de digitale transitie deel uit van hun strategie.

 

Digitale technologieën worden steeds belangrijker in de bedrijven en al lang niet meer alleen bij de echte voorlopers. Robots bij de opkweek van jonge planten, beeldanalyse bij de selectie van zaailingen, analyse van big data over DNA, veldobservaties door drones in de veredeling en dat alles steeds meer ondersteund door zelflerende AI-systemen.

Afgelopen jaar is veel gebeurd. De Europese Unie kwam met wetsvoorstellen binnen de Farm-to-Fork strategie waarvan een aantal bijzonder relevant is voor de sector. Dat zijn met name nieuwe veredelingsmethoden (NGT), zaaizaad en plantgoed (PRM) en gewasbescherming (SUR). Plantum oefent maximaal invloed uit op deze voorstellen, zowel zelf als via Euroseeds. Ook nationale thema’s als energie, veen en landbouwakkoord kregen veel aandacht, vaak in samenwerking met andere branches.

Nu de EU-voorstellen de politieke trajecten ingaan, zullen deze onderwerpen ook het komende jaar veel aandacht vragen. Daarnaast zien we dat het octrooidossier weer momentum krijgt in de maatschappelijke discussie. Tegelijkertijd stevenen we af op nationale en Europese verkiezingen, dus alle wensen en behoeften van de sector moeten opnieuw aan partijen en ‘nieuwe’ politici duidelijk worden gemaakt. Plantum speelt daarbij een belangrijke rol. We worden gezien als een betrouwbare gesprekspartner op nationaal niveau en ook in Brussel. Daarnaast spelen we onze rol bij Euroseeds, Europlant en ISF, en bij belangrijke regionale platforms. Die bijdragen hebben er mede toe geleid dat we het 100-jarig ISF-Congres in 2024 in Rotterdam mogen organiseren.

We doen veel en er wordt veel gevraagd. De nieuwe strategie helpt om de juiste beslissingen te nemen en capaciteit in te zetten op de juiste plekken. Kortom, wij zijn klaar voor het komende jaar. Ik wens u veel leesplezier en wanneer u ideeën of opmerkingen heeft naar aanleiding van dit plan horen we het graag!

 

Niels Louwaars
Directeur Plantum

 

PS: Onderaan de pagina’s treft u door het document heen onze 10 Wapenfeiten van het afgelopen jaar.

Het algemeen bestuur van Plantum ziet erop toe dat Plantum er alles aan doet om de Nederlandse sector voorop te laten blijven lopen in Europa en de rest van de wereld.

 

2022-2023

Het afgelopen jaar heeft de vereniging uitstekend gepresteerd. Het ledenaantal is nagenoeg gelijk gebleven, de vereniging is financieel gezond en het nieuwe contributiemodel geeft een betere verdeling van de lasten. Plantum is goed gepositioneerd, zowel nationaal als internationaal bij Euroseeds en de International Seed Federation. De nieuwe groep EU-Plant komt helaas langzaam van de grond.

Inhoudelijk maakte het algemeen bestuur het afgelopen jaar een begin met de uitvoering van de Plantum Strategie 2022-2027 vanuit de strategische pijlers: Duurzaamheid, Innovatie en Markt en dwarsdoorsnijdend communicatie en verenigingsontwikkeling. Als eerste stap ging de aandacht daarbij uit naar het vormgeven van de pijler Duurzaamheid en het versterken van de capaciteit op de gebieden Markttoegang en Communicatie. De nieuwe strategie wordt geïmplementeerd zonder verstoringen in lopende dossiers te veroorzaken. Themagroepen binnen het bureau hebben regelmatig overleg om overlappen en gaten te identificeren en de effectiviteit te vergroten.

U zult ook in de rapportages zien dat we de samenwerking met andere branches hebben uitgebreid, zoals met ZuivelNL, of verdiept, in BO-Akkerbouw en PlantNet International en met Bionext en anderen, een doelstelling die ook in strategie opgenomen is.

De actuele thema’s zijn door het jaar heen met het algemeen bestuur besproken tijdens haar vergaderingen. Er is een aantal onderwerpen aan de orde gekomen, waaronder NGTs, veen, ToBRFV, energie, octrooien, access en benefit sharing en biologisch uitgangsmateriaal.

 
 

2023-2024

Om de toonaangevende rol van de sector verder te versterken, blijft Plantum investeren in de relatie met overheden, brancheorganisaties, politiek en maatschappij, en zorgen voor zichtbaarheid in het onderwijs, de pers en de wetenschap. De strategie geeft hiervoor de noodzakelijke richting. Het komend verenigingsjaar vinden verkiezingen plaats zowel in Nederland als voor het Europees Parlement. Dat levert nieuwe politieke kansen en uitdagingen op en een taak om nieuwe (Euro-) parlementariërs kennis te laten maken met onze mooie sector. Het algemeen bestuur ziet erop toe dat hier voldoende aandacht is.

Wat betreft de organisatie van de vereniging wil het algemeen bestuur haar opdrachtgevende en sturende rol voor de hoofdcommissies verder vormgeven. Daarvoor worden duidelijke taakomschrijvingen en afbakeningen geformuleerd, met name ook in de Pijler Duurzaamheid. Ook zal het algemeen bestuur de bestuurlijke samenhang met de afdelingen onder de loep nemen. Dit vindt plaats onder het voorzitterschap van Erik Gipmans, die tijdens de algemene ledenvergadering het stokje overneemt van Carlo Randag. Erika den Daas treedt dan aan als vice-voorzitter. Daarnaast heeft het algemeen bestuur de belangrijke taak om een opvolger te vinden voor Niels Louwaars als secretaris van het algemeen bestuur en directeur van Plantum. Hij heeft aangegeven zijn taken over te willen dragen als hij de pensioengerechtigde leeftijd bereikt in het laatste kwartaal van 2024.

Ten slotte is 2024 is ook het jaar waarop Plantum als gastheer mag optreden van het grote World Seed Congres van de dan 100-jarige International Seed Federation (ISF). Daarvoor is een National Organizing Committee in het leven geroepen waarin een aantal leden van het algemeen bestuur zitting heeft.

De inhoudelijke ambities van Plantum op de verschillende pijlers en thema’s zijn elders in dit jaarplan beschreven.

De afdelingsbesturen zijn het afgelopen jaar zeer actief geweest op specifieke beleidsvelden, zoals de eiwitstrategie voor de afdeling Landbouw, maar zeker ook in algemene discussies bijvoorbeeld over het Landbouwakkoord. Voor de besturen van de afdelingen Voedingstuinbouw Opkweek (VTO) en Sierteelt waren energie en het gebruik van veen belangrijke thema’s. In het bestuur Sierteelt ging het specifiek over de zorgen over het imago van de sierteelt, naast het belang van goed gietwater en de ontwikkeling van kwaliteitssystemen.

Alle afdelingen leverden belangrijke input voor de discussies in hoofdcommissies. Zo dacht de afdeling Voedingstuinbouw Zaden (VTZ) mee over belangrijke aspecten van het fytosanitaire beleid rond de ToBRFV noodmaatregel.

Afdelingsbesturen hielden zich ook bezig met de grote thema’s in Brussel. De Plant Reproductive Material (PRM)-voorstellen van de Europese Commissie werden besproken waarbij specifiek werd gekeken naar de rassenregistratie (Sierteelt) en de rassenbeproeving (bij VTZ en Landbouw). Een ander Brussels onderwerp dat hoog op de agenda stond zijn de New Genomic Techniques (NGT)-voorstellen. Het bestuur VTZ deed belangrijke voorstellen rond transparantie in dat dossier.

De afdelingsbesturen waren ook actief betrokken bij discussies over duurzaamheid, een focusdossier voor Plantum. Met name werd gekeken naar de rol van Plantum in het voorbereiden van de leden op de regels rond duurzaamheidsrapportages. Ook invulling van ‘duurzaamheid’ onder de PRM is een onderwerp dat in alle afdelingen werd besproken.

Voor de afdeling Landbouw is en blijft het cultuur- en gebruikswaarde onderzoek (cgo) belangrijk; er werd een nieuw cgo gestart voor onder andere luzerne en rode klaver. Ook werd aangesloten bij een meerjarig ketenproject voor Nederlandse baktarwe en is besloten het programma voor inning van Farm Saved Seed vergoedingen voort te zetten. Het bestuur VTO maakte zich hard voor de ontwikkeling van kwaliteitssystemen. En het bestuur VTZ leverde een belangrijke internationale bijdrage door, naast de reguliere Plantum inzet bij Euroseeds en ISF, ook actief te zijn binnen de Asia-Pacific Seed Association en de African Seed Trade Association.

Het belang van samenwerking met andere organisaties werd op verschillende manieren vormgegeven. Het bestuur Landbouw ging een samenwerking aan met Zuivel NL, naast de samenwerking met BO-Akkerbouw. VTO haalde de lijnen aan met Glastuinbouw Nederland en de Vereniging Potgrondproducenten Nederland (VPN).

Ten slotte hebben alle afdelingsbesturen het afgelopen jaar strategische sessies gehouden over de rol die de besturen willen spelen de komende jaren. De leidraad bij die sessies waren externe ontwikkelingen en de Plantum strategie 2023-2027.

2023-2024

Voor alle besturen zijn de grote Europese ontwikkelingen belangrijk. Dan gaat het met name om de voorstellen voor PRM (Plant Reproductive Materials), NGT (New Genomic Techniques) en SUR (Sustainable Use Directive). De besturen zullen de specifieke impact op de eigen deelsectoren analyseren en de aanbevelingen doorgeven aan de betreffende hoofcommissies. Ook het mogelijke vervolg op het - niet bevestigde – Landbouwakkoord en de markttoegangsontwikkelingen (met name in Rusland) zullen de aandacht vragen. Daarnaast willen de afdelingsbesturen een belangrijke bijdrage leveren aan de plannen van het algemeen bestuur om de rollen van beide bestuurslagen beter op elkaar af te stemmen.

Het bestuur Landbouw zal verder blijven samenwerken met LTO, andere ketenpartners en de BO-Akkerbouw bijvoorbeeld voor de samenstelling van de aanbevelende rassenlijst en het Actieplan Plantgezondheid Akkerbouw. Het bestuur blijft toezien op de kwaliteit en kosten van de NAK-keuringen en met de NAK bespreken wat de gevolgen van de PRM zijn, bijvoorbeeld voor de mogelijkheden tot zelfcertificering. Het bestuur Sierteelt wil stevig inzetten op communicatie en ruimte houden binnen de onderzoekprogramma’s van de Topsector.

Het bestuur VTO blijft zich richten op aspecten van weerbaar telen en andere duurzaamheidsvraagstukken, naast aandacht voor virusdruk, gewasbescherming en de onderzoeksprioriteiten en -mogelijkheden. Voor het bestuur VTZ zijn, naast de drie grote EU-thema’s, de fytosanitaire regelgeving en de implementatie daarvan speerpunten, inclusief de ‘systems approach’. Ook wil VTZ nader bepalen hoe aandacht voor bestuivers vormgegeven kan worden. 

Alle afdelingen hebben doelen op het thema duurzaamheid als nieuw overkoepelend thema binnen Plantum, inhoudelijk én als onderwerp in de communicatie. VTZ wil daarbinnen ook expliciet kijken naar verpakkingen. Voor alle besturen is ook de aandacht voor voldoende aanbod van gekwalificeerde arbeid een thema.

  • #6

    Wapenfeit PLants Day

    Op onze jaarlijkse Fascination of Plants Day is het belang van planten voor gezondheid, welzijn en duurzaamheid uitgedragen aan een breed publiek. Belangstellenden werden verleid in de Planten Peepshow en tijdens de Planten Peptalk bijgepraat door sprekers van verschillende organisaties.